Środków ochrony indywidualnej

maski ochronne

Obowiązek zapewnienia pracownikom odpowiednich środków ochrony osobistej stanowi jeden z kluczowych obowiązków nałożonych na pracodawcę przez przepisy kodeksu pracy. Zgodnie z art. 2376 § 1 Kodeksu pracy, pracodawca jest zobowiązany nieodpłatnie dostarczyć pracownikowi środki ochrony osobistej, które spełniają normy oceny zgodności, chroniące przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych czynników zdrowotnych występujących w środowisku pracy, oraz pouczyć pracownika o sposobach ich prawidłowego użytkowania.

Czym są środki ochrony osobistej?

Środki ochrony osobistej to akcesoria lub urządzenia przeznaczone do noszenia lub trzymania przez użytkownika w celu ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń, które mogą wpłynąć na jego bezpieczeństwo lub zdrowie.

Środki ochrony osobistej obejmują odzież ochronną (np. kombinezony, kurtki, kamizelki, bluzy, spodnie, fartuchy itp.), środki ochrony kończyn (rękawice, obuwie, ochraniacze na kolana, łokcie, dłonie itp.), głowy (głównie hełmy), twarzy i oczu (np. okulary ochronne, gogle, osłony twarzy), słuchu (nauszniki, wkładki przeciwhałasowe itp.), układu oddechowego (np. półmaski, maski, sprzęt izolujący z doprowadzeniem powietrza), oraz środki ochrony przed upadkiem z wysokości.

Do środków ochrony osobistej nie zalicza się:

  • mundurów, które nie zostały specjalnie zaprojektowane w celu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika,
  • środków ochrony osobistej wykorzystywanych przez wojsko, służby porządkowe i inne służby publiczne,
  • wyposażenia stosowanego przez służby ratunkowe i pierwszej pomocy,
  • środków ochrony osobistej stosowanych zgodnie z przepisami Prawa o ruchu drogowym,
  • sprzętu sportowego,
  • środków przeznaczonych do samoobrony lub odstraszania,
  • przenośnych urządzeń wykrywających oraz sygnalizujących zagrożenia i zakłócenia porządku publicznego.

Kiedy należy przydzielać środki ochrony osobistej?

Środki ochrony osobistej powinny być dobierane i stosowane w przypadkach, gdy nie da się uniknąć zagrożeń lub odpowiednio ograniczyć ryzyka za pomocą organizacji pracy lub zastosowania środków ochrony zbiorowej.
Dobór środków ochrony osobistej powinien być dostosowany do zagrożeń występujących na danym stanowisku pracy, uwzględniając ocenę ryzyka zawodowego, warunki pracy, wymagania ergonomiczne oraz stan zdrowia pracownika.

Zawsze należy preferować stosowanie środków ochrony zbiorowej przed indywidualnymi.
Pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez zapewnienia mu odpowiednich środków ochrony osobistej, które są wymagane na danym stanowisku.

Środki ochrony osobistej stanowią własność pracodawcy i są dostarczane pracownikowi nieodpłatnie.
Pracodawca ma obowiązek zapewnienia tych środków również osobom wykonującym inspekcje lub krótkoterminowe prace.

Pracownik zobowiązany jest korzystać z dostarczonych środków ochrony osobistej zgodnie z ich przeznaczeniem. Pracodawca ma prawo kontrolować przestrzeganie tego obowiązku oraz podejmować odpowiednie działania w celu egzekwowania jego przestrzegania.

Jak prawidłowo dobrać środki ochrony osobistej?

Rodzaje środków ochrony osobistej, które mają być stosowane w danym zakładzie pracy, określa pracodawca po konsultacjach z pracownikami lub ich przedstawicielami.

Dobór środków ochrony osobistej musi być poprzedzony dokładną analizą związaną z planowanym ich używaniem na poszczególnych stanowiskach pracy.

Należy wziąć pod uwagę następujące informacje:

  • rodzaj wykonywanej pracy,
  • rodzaje oraz poziom intensywności zagrożeń szkodliwych i niebezpiecznych,
  • części ciała pracowników narażone na szkodliwe czynniki,
  • możliwość ograniczenia działań niezbędnych do pracy podczas korzystania ze środków ochrony osobistej,
  • pozycję ciała podczas wykonywania pracy,
  • konieczność przemieszczania się oraz zakres działania środków ochrony,
  • system wentylacji w pomieszczeniach,
  • stopień uciążliwości pracy,
  • czas przebywania w strefie niebezpiecznej,
  • dodatkowe zagrożenia zewnętrzne (np. pożarowe).

Pracodawca odpowiada za odpowiedni dobór i wyposażenie pracowników w środki ochrony osobistej.

Jakie wymagania muszą spełniać dostarczane pracownikom środki ochrony osobistej?

Zgodnie z art. 2376 § 3 Kodeksu pracy, pracodawca może dostarczyć pracownikowi jedynie środki ochrony osobistej, które spełniają wymagania dotyczące oceny zgodności. Kryteria te określa rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/425 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie środków ochrony osobistej.

Producenci tych środków muszą zapewnić, że zostały one zaprojektowane i wykonane zgodnie z zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi zdrowia i bezpieczeństwa. Po potwierdzeniu zgodności z tymi wymaganiami, produkty muszą zostać oznakowane znakiem CE, co stanowi gwarancję, że spełniają one wymagane standardy zdrowotne i bezpieczeństwa.

Środki ochrony osobistej dostarczane pracownikom:

  • nie mogą same w sobie stanowić zagrożenia,
  • muszą być odpowiednio dopasowane do pracownika lub mieć regulację umożliwiającą takie dopasowanie,
  • w przypadku konieczności stosowania kilku środków ochrony jednocześnie, muszą one być dopasowane w taki sposób, by ich właściwości ochronne nie były ograniczone.

O czym należy poinformować pracownika, któremu dostarcza się środki ochrony osobistej?

Pracodawca ma obowiązek poinformować pracowników o sposobach posługiwania się środkami ochrony osobistej. Powinien udostępnić pracownikom instrukcje ich użytkowania, które powinny zawierać m.in. informacje o przeznaczeniu, dacie ważności, skuteczności ochrony, warunkach użytkowania, składowania, czyszczenia i konserwacji.

Jakie są wymagania dotyczące konserwacji, prania, odpylania i dezynfekcji środków ochrony osobistej?

Pracodawca odpowiada za konserwację, pranie, odpylanie i dezynfekcję środków ochrony osobistej. Pracownicy nie powinni być obciążeni tymi obowiązkami.
Środki ochrony osobistej należy wymieniać zgodnie z instrukcjami producenta lub w przypadku utraty ich właściwości ochronnych.

Jakie prawa przysługują pracownikowi, który nie został wyposażony w niezbędne środki ochrony osobistej?

Pracownik, który nie otrzymał odpowiednich środków ochrony osobistej, i brak ich stosowania stwarza bezpośrednie zagrożenie dla jego zdrowia i życia, ma prawo do wstrzymania pracy i niezwłocznego powiadomienia przełożonego lub pracodawcy.

Pracodawca, który dopuści pracownika do pracy bez wymaganych środków ochrony osobistej, może zostać ukarany grzywną w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł.

W jakim dokumencie powinny zostać ustalone zasady wyposażania pracowników w środki ochrony osobistej?

Pracodawca ustala rodzaje środków ochrony osobistej po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, zgodnie z art. 23711a § 1 pkt 4 Kodeksu pracy. Zasady te muszą być określone w regulaminie pracy lub innym wewnętrznym dokumencie, jeżeli pracodawca nie ma obowiązku opracowywania regulaminu pracy.

 

Podobne wpisy