Wpływ wibracji na zdrowie pracownika
Drgania mechaniczne na stanowisku pracy mogą być podzielone na drgania miejscowe i drgania ogólne, w zależności od sposobu przenoszenia się przez organizm człowieka:
Drgania miejscowe: To drgania mechaniczne, które działają na organizm człowieka i są przenoszone bezpośrednio przez kończyny górne. Przykłady obejmują obsługę ręcznych narzędzi pneumatycznych, hydraulicznych, elektrycznych i spalinowych, gdzie ręce są narażone na bezpośrednie działanie drgań.
Drgania ogólne: Są to drgania mechaniczne o ogólnym działaniu na organizm człowieka, które są przekazywane do organizmu jako całości przez stopy lub inne części tułowia, takie jak miednica lub plecy. Przykładowo, kierowcy, traktorzyści, maszyniści, operatorzy pojazdów i maszyn mogą doświadczać drgań ogólnych, które przenoszą się przez podłoże, na którym pracują.
Rozróżnienie między tymi dwoma rodzajami drgań jest istotne ze względu na ich potencjalne skutki zdrowotne i metody zapobiegania. Negatywne skutki drgań mogą obejmować różne schorzenia, a odpowiednie środki ochrony i procedury zapobiegawcze są niezbędne, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia problemów zdrowotnych u pracowników.
Wpływ drgań na organizm człowieka
Narażenie na miejscowe drgania mechaniczne przez kończyny górne występuje głównie u pracowników obsługujących ręczne narzędzia wibracyjne w różnych sektorach przemysłowych i branżach, takich jak:
- przemysł maszynowy
- przemysł hutniczy
- przemysł okrętowy
- przemysł przetwórczy
- kamieniarstwo
- leśnictwo
- rolnictwo
- górnictwo
- budownictwo
Operatorzy takich narzędzi doświadczają bezpośredniego narażenia na drgania, które mogą prowadzić do zmian chorobowych w układach naczyniowym, nerwowym oraz kostno-stawowym.
Natomiast narażenie na ogólne drgania mechaniczne występuje głównie u pracowników zajmujących stanowiska takie jak:
- kierowcy,
- motorniczy,
- maszyniści,
- operatorzy maszyn budowlanych,
- operatorzy maszyn drogowych,
- operatorzy maszyn górniczych,
- pracownicy obsługujący stacjonarne maszyny w pozycji stojącej.
Skuteczna ochrona przed drganiem
Ochrona przed wibracjami obejmuje szereg środków zaradczych i zapobiegawczych, w tym:
- Automatyzację procesów technologicznych oraz zdalne sterowanie źródłami drgań: Ograniczenie bezpośredniego kontaktu pracowników z urządzeniami generującymi wibracje poprzez zastosowanie zdalnego sterowania lub automatyzację procesów.
- Stosowanie elementów, materiałów, układów izolujących i tłumiących drgania: Wykorzystanie materiałów oraz konstrukcji mających na celu absorpcję i redukcję drgań, np. amortyzowanych siedzisk, uchwytów i rękawic antywibracyjnych.
- Projektowanie miejsc i stanowisk pracy w sposób zapewniający izolację od źródeł drgań: Projektowanie stanowisk pracy w taki sposób, aby minimalizować wpływ wibracji na pracowników oraz zapewnić odpowiednią izolację od źródeł drgań.
- Konserwowanie obiektów budowlanych, środków pracy, układów i urządzeń izolujących oraz tłumiących: Regularne utrzymanie i konserwacja urządzeń oraz środków izolujących, aby zapewnić ich skuteczność w redukcji drgań.
- Ograniczenie czasu i poziomu narażenia pracowników na drgania: Monitorowanie czasu i poziomu narażenia pracowników na drgania oraz podejmowanie działań mających na celu ograniczenie tego narażenia do dopuszczalnych norm.
- Ograniczenie liczby narażonych osób poprzez stosowanie rotacji na stanowiskach pracy, skróconego czasu pracy oraz przerw w pracy: Zastosowanie rotacji pracowników na stanowiskach pracy oraz skrócony czas pracy mogą zmniejszyć ogólną ekspozycję na drgania, a regularne przerwy w pracy mogą pomóc w złagodzeniu skutków narażenia na wibracje.
W przypadku miejscowych drgań mechanicznych, stosuje się również środki ochrony indywidualnej, takie jak rękawice antywibracyjne, które mają na celu redukcję wpływu drgań na kończyny górne pracowników.
